W momencie, gdy nad spółką zbierają się czarne chmury zadłużenia, a presja wierzycieli staje się coraz bardziej odczuwalna, w głowie każdego przedsiębiorcy pojawia się fundamentalne pytanie: czy zadłużona spółka może dalej działać? Czy muszę natychmiast zamknąć firmę, czy istnieje szansa na kontynuowanie operacji i walkę o jej przetrwanie?

Zadłużenie a niewypłacalność – kluczowe rozróżnienie

Na samym początku musimy rozróżnić dwie sytuacje. Posiadanie długów jest normalnym elementem prowadzenia biznesu – kredyty obrotowe, leasingi, zobowiązania wobec dostawców to codzienność wielu firm. Spółka, która posiada zobowiązania, ale reguluje je na bieżąco, jak najbardziej może i powinna normalnie działać. Problem pojawia się, gdy spółka staje się niewypłacalna, czyli traci zdolność do wykonywania swoich wymagalnych zobowiązań pieniężnych. To właśnie w tym momencie kontynuowanie działalności "jak gdyby nigdy nic" staje się nie tylko trudne, ale i bardzo ryzykowne.

Działanie pod presją wierzycieli i komornika – walka o przetrwanie

Gdy wierzyciele zaczynają tracić cierpliwość, a do akcji wkracza komornik, prowadzenie działalności staje się niezwykle utrudnione. Zajęcie rachunków bankowych paraliżuje płatności, zajęcie ruchomości (maszyn, samochodów) może uniemożliwić realizację zleceń. Teoretycznie, spółka wciąż istnieje i może próbować działać, ale w praktyce jest to walka o przetrwanie z dnia na dzień, która rzadko kiedy kończy się dobrze. To etap, na którym firma gaśnie, zamiast się rozwijać.

Restrukturyzacja – tarcza, która pozwala działać i odzyskać oddech

I tu dochodzimy do sedna sprawy. Polskie prawo przewiduje specjalne narzędzia, które zostały stworzone właśnie po to, aby zadłużona spółka mogła dalej działać i podjąć próbę wyjścia z kryzysu. Tymi narzędziami są formalne postępowania restrukturyzacyjne. Wszczęcie takiego postępowania (np. postępowania o zatwierdzenie układu czy postępowania sanacyjnego) daje spółce ochronę prawną przed wierzycielami. Z dniem otwarcia restrukturyzacji, większość egzekucji komorniczych jest zawieszana, a wierzyciele nie mogą wszczynać nowych.

To daje firmie bezcenny czas i przestrzeń na odzyskanie oddechu. Pod nadzorem sądu i doradcy restrukturyzacyjnego, spółka może i powinna kontynuować swoją działalność operacyjną – realizować zlecenia, pozyskiwać nowych klientów, produkować towary. Celem jest generowanie przychodów, które pozwolą na pokrycie bieżących kosztów i wdrożenie planu naprawczego, a w ostatecznym rozrachunku – na zawarcie układu z wierzycielami i częściową spłatę starych długów na nowych, korzystniejszych warunkach. Restrukturyzacja to więc legalna i najskuteczniejsza droga do tego, by zadłużona spółka mogła dalej funkcjonować i walczyć o swoją przyszłość.

Upadłość – kontrolowane zakończenie działalności

A co w sytuacji, gdy na ratunek jest już za późno? Nawet po ogłoszeniu upadłości, której celem jest likwidacja firmy, syndyk może przez pewien czas kontynuować jej działalność, jeśli jest to korzystne dla wierzycieli (np. w celu dokończenia rentownych kontraktów). Jest to jednak działanie tymczasowe, zmierzające do jak najlepszego spieniężenia majątku, a nie do długoterminowego funkcjonowania.

Obowiązek zarządu – działanie musi być świadomą strategią

Pamiętaj, że jako członek zarządu masz obowiązek monitorować kondycję finansową spółki. Jeśli firma jest niewypłacalna, kontynuowanie działalności bez podjęcia formalnych kroków (jak złożenie wniosku o restrukturyzację lub upadłość w ustawowym terminie 30 dni) jest nie tylko ryzykowne dla samej firmy, ale przede wszystkim naraża Cię na osobistą odpowiedzialność za jej długi. Działanie jest możliwe, ale musi być częścią świadomej i legalnej strategii ratowania lub uporządkowanego zamykania firmy.

Podsumowując, zadłużona spółka może, a w ramach restrukturyzacji nawet powinna, dalej działać. Kluczem jest jednak, aby nie udawać, że problemu nie ma, ale podjąć aktywne, sformalizowane kroki, które dają firmie ochronę prawną i realną szansę na wyjście z kryzysu.