Czynność prawna jednostronnato rodzaj czynności prawnej, która powoduje skutki prawne, gdy jest dokonana przez jedną stronę, niezależnie od zgody, woli czy uczestnictwa drugiej strony. Takie czynności prawne są wyjątkiem od zasady dwustronności, która dominuje w większości relacji prawnych, zwłaszcza w umowach. W przypadku czynności prawnych jednostronnych, wystarczające jest oświadczenie woli jednej ze stron, aby wywołać określone skutki prawne. Przykłady czynności prawnych jednostronnych obejmują m.in. oświadczenia woli o odstąpieniu od umowy, oświadczenia o wygaśnięciu stosunku pracy, przyjęcie darowizny, spadek czy też ustanowienie prokury. W związku z ich jednostronnym charakterem, takie czynności nie wymagają zgody ani zaangażowania drugiej strony, aby osiągnąć zamierzony cel.

Przykład zastosowania w postępowaniu upadłościowym:

W kontekście postępowania upadłościowego, przykładem czynności prawnej jednostronnej może być oświadczenie dłużnika o zrzeczeniu się na rzecz wierzycieli majątku, który mógłby stanowić przedmiot masy upadłości. Dłużnik może złożyć takie oświadczenie bez potrzeby uzyskania zgody wierzycieli, aby przekazać majątek na rzecz spłaty długów wynikających z postępowania upadłościowego.

Przykład zastosowania w postępowaniu oddłużeniowym:

W przypadku postępowania oddłużeniowego, czynnością prawną jednostronną może być oświadczenie dłużnika o odstąpieniu od umowy restrukturyzacyjnej ze względu na niemożność wykonania zobowiązań wynikających z planu naprawczego. Dłużnik może złożyć takie oświadczenie bez zgody wierzycieli, jednakże może to skutkować przeniesieniem sprawy do postępowania upadłościowego.

Przykład zastosowania w pomocy prawnej podczas egzekucji komorniczej:

W kontekście egzekucji komorniczej, przykładem czynności prawnej jednostronnej może być oświadczenie dłużnika o dobrowolnym poddaniu się egzekucji. Dłużnik może złożyć takie oświadczenie, aby umożliwić komornikowi zajęcie majątku w celu zaspokojenia roszczeń wierzyciela, niezależnie od zgody czy woli tego ostatniego. Dobrowolne poddanie się egzekucji może ułatwić dłużnikowi uregulowanie zobowiązań i uniknięcie dalszych konsekwencji prawnych związanych z niewywiązaniem się z długów. W przypadku czynności prawnych jednostronnych, istotne jest, aby strony były świadome swoich praw i obowiązków oraz konsekwencji prawnych wynikających z takich czynności. W niektórych przypadkach czynności prawne jednostronne mogą stanowić skuteczne narzędzia do uregulowania sporów, zapewnienia wywiązania się z zobowiązań lub zmiany istniejących stosunków prawnych. Jednakże, ze względu na ich jednostronny charakter, mogą także prowadzić do nieprzewidzianych skutków prawnych dla drugiej strony, która nie uczestniczyła w dokonaniu czynności prawnej. W sytuacjach, gdy czynności prawne jednostronne mają zastosowanie w postępowaniach upadłościowych, oddłużeniowych czy egzekucji komorniczej, pomoc prawna może okazać się niezbędna w celu oceny zasadności takich czynności, dochodzenia roszczeń, negocjowania ugód czy współpracy z właściwymi organami, takimi jak sądy, syndycy, komornicy czy instytucje odpowiedzialne za postępowania restrukturyzacyjne.