Dziedziczenie ustawowe to rodzaj dziedziczenia, które ma miejsce w sytuacji, gdy spadkodawca nie pozostawił ważnego testamentu regulującego przekazanie swojego majątku po śmierci lub gdy testament nie obejmuje całości spadku. W takim przypadku przepisy prawa ustawowego określają kolejność osób uprawnionych do dziedziczenia oraz udziały, jakie im przysługują. W Polsce dziedziczenie ustawowe jest regulowane przede wszystkim przez Kodeks cywilny. Zgodnie z Kodeksem cywilnym, w pierwszej kolejności dziedziczą małżonek oraz zstępni (dzieci, wnuki itp.) spadkodawcy. Jeżeli nie ma zstępnych, do dziedziczenia przystępują rodzice, rodzeństwo i ich zstępni. W dalszej kolejności uprawnieni są dziadkowie, a następnie pradziadkowie.

Przykład zastosowania dziedziczenia ustawowego w postępowaniu upadłościowym, oddłużeniowym lub w pomocy prawnej podczas egzekucji komorniczej może dotyczyć sytuacji, gdy dłużnik zmarł, a jego spadkobiercy nie zostali wskazani w testamencie lub gdy testament został uznany za nieważny. Wówczas zasady dziedziczenia ustawowego stosuje się, aby ustalić, kto przejmuje długi zmarłego dłużnika. W takiej sytuacji, spadkobiercy mogą zostać obciążeni długami zmarłego dłużnika w granicach wartości odziedziczonego majątku. Jeśli majątek spadkowy jest niewystarczający do pokrycia długów, spadkobiercy mogą wystąpić o postępowanie oddłużeniowe, aby uniknąć osobistej odpowiedzialności za długi zmarłego.

W przypadku egzekucji komorniczej, dziedziczenie ustawowe może wpłynąć na przebieg egzekucji, jeśli nowi spadkobiercy nie zgadzają się z działaniami komornika lub mają różne zdania co do podziału majątku. Wówczas pomoc prawna może być niezbędna, aby zapewnić prawidłowy przebieg egzekucji oraz ochronę praw spadkobierców. Warto zauważyć, że spadkobiercy mają prawo do tzw. dobrodziejstwa inwentarza, co oznacza, że odpowiedzialność za długi spadkowe ogranicza się do wartości pozostawionego majątku. Jeśli jednak spadkobiercy nie zgłoszą tego prawa w odpowiednim terminie, będą odpowiedzialni za długi zmarłego dłużnika na zasadzie tzw. odpowiedzialności "samo ręki" – czyli swoim majątkiem osobistym.