Faktum (łac. factum) to pojęcie używane w prawie, które odnosi się do konkretnego zdarzenia, okoliczności lub stanu rzeczy. Faktum może być wydarzeniem mającym miejsce w przeszłości, teraźniejszości, a także może dotyczyć przewidywanych zdarzeń w przyszłości. W postępowaniach prawnych, zarówno cywilnych, jak i karnych, ustalenie faktów ma kluczowe znaczenie dla wydania właściwego orzeczenia przez sąd. W prawie faktum różni się od normy prawnej, która jest abstrakcyjnym i generalnym nakazem lub zakazem określonym w przepisach prawa.

Przykład zastosowania w postępowaniu upadłościowym:
Spółka X wniosła o ogłoszenie upadłości, twierdząc, że nie jest w stanie spłacić swoich długów. W tej sytuacji sąd musi ustalić fakty dotyczące sytuacji ekonomicznej spółki, takie jak jej zobowiązania, aktywa, a także potencjał dochodowy. Fakty te stanowią podstawę do oceny, czy faktycznie istnieje podstawa do ogłoszenia upadłości spółki X.

Przykład zastosowania w postępowaniu oddłużeniowym:
Osoba A złożyła wniosek o wszczęcie postępowania oddłużeniowego. Sąd musi zbadać konkretne fakty związane z sytuacją majątkową i finansową osoby A, takie jak wysokość i źródła dochodów, wartość posiadanych aktywów oraz wymagania dotyczące egzystencji i utrzymania rodziny. Sąd ustali, czy osoba A kwalifikuje się do postępowania oddłużeniowego i czy może być objęta planem spłaty długów.

Przykład zastosowania w pomocy prawnej podczas egzekucji komorniczej:
Wierzyciel wszczął egzekucję komorniczą przeciwko dłużnikowi B w celu odzyskania należności. W trakcie egzekucji komorniczej, dłużnik B zgłasza fakt, że jego sytuacja finansowa się poprawiła i jest w stanie spłacić dług w całości. W tej sytuacji komornik bada fakty dotyczące sytuacji finansowej dłużnika B, takie jak dochody, majątek i zobowiązania, aby ustalić, czy dłużnik B rzeczywiście jest w stanie spłacić dług. Jeśli ustalone fakty potwierdzają możliwość spłaty długu, komornik może zakończyć egzekucję i zaspokoić roszczenia wierzyciela.