Hipoteka umowna to rodzaj zabezpieczenia wierzytelności, który jest ustanawiany na mocy umowy zawartej pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem. Jest to dobrowolne obciążenie nieruchomości na rzecz wierzyciela, mające na celu zabezpieczenie roszczeń wynikających z umowy kredytowej, pożyczkowej lub innej umowy, na podstawie której dłużnik zobowiązał się do spłaty określonej sumy pieniężnej. Hipoteka umowna zostaje wpisana do księgi wieczystej nieruchomości, co zwiększa bezpieczeństwo prawne transakcji dla obu stron. W Polsce, regulacje dotyczące hipoteki umownej znajdują się w Kodeksie cywilnym oraz w Ustawie o księgach wieczystych i hipotece.

W kontekście upadłości, oddłużenia lub pomocy prawnej podczas egzekucji komorniczej, hipoteka umowna może odgrywać istotną rolę jako instrument zabezpieczający wierzytelności. Przykładem może być sytuacja, w której dłużnik nie jest w stanie spłacić swojego długu wobec wierzyciela, a wierzyciel posiada zabezpieczenie w postaci hipoteki umownej na nieruchomości dłużnika. Wierzyciel może wówczas wystąpić do sądu z wnioskiem o wszczęcie egzekucji komorniczej, co pozwoli mu na zaspokojenie swojej wierzytelności. Przepis prawny dotyczący hipoteki umownej, który może mieć zastosowanie w postępowaniach upadłościowych, oddłużeniowych czy egzekucyjnych, to art. 66-68 Kodeksu cywilnego oraz art. 75-81 Ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. 1982 nr 19 poz. 147, z późniejszymi zmianami). Zgodnie z tymi przepisami, hipoteka umowna ustanawiana jest poprzez wpis do księgi wieczystej na podstawie umowy zawartej pomiędzy dłużnikiem a wierzycielem, co ma na celu zabezpieczenie praw wierzyciela.

W sytuacji, gdy strony postępowania upadłościowego, oddłużeniowego czy egzekucyjnego potrzebują pomocy prawnej w zakresie hipoteki umownej, warto skorzystać z usług profesjonalnego doradcy prawnego lub adwokata, który będzie mógł udzielić odpowiednich porad oraz reprezentować ich interesy w stosunku do innych uczestników postępowania, organów administracji publicznej czy sądów.