Jurysdykcja wstępna (inaczej jurysdykcja pierwszego stopnia) to kompetencja sądu lub innego organu rozstrzygającego sprawy w pierwszej instancji. Oznacza to, że sąd lub inny organ mają prawo rozpatrywać i wydawać orzeczenia w określonym zakresie spraw, które nie były wcześniej przedmiotem postępowania sądowego. Jurysdykcja wstępna stanowi podstawę systemu sądownictwa wielostopniowego, w którym istnieją wyższe instancje odwoławcze, które mogą badać sprawy już rozpoznane przez sądy niższego stopnia.

Przykład zastosowania jurysdykcji wstępnej w kontekście upadłości, oddłużenia lub pomocy prawnej podczas egzekucji komorniczej może dotyczyć postępowania upadłościowego, które zostaje wszczęte na podstawie wniosku wierzyciela lub dłużnika. W takim przypadku sąd rejonowy właściwy ze względu na miejsce zamieszkania lub siedzibę dłużnika ma jurysdykcję wstępną do rozpoznania wniosku i wszczęcia postępowania upadłościowego.

Przepis prawnym, który reguluje jurysdykcję wstępną w sprawach upadłościowych i restrukturyzacyjnych,jest Ustawa z dnia 28 lutego 2003 r. - Prawo upadłościowe i naprawcze (Dz. U. 2003 nr 60 poz. 535). Na przykład, art. 9 tej ustawy stanowi, że "sąd właściwy do ogłoszenia upadłości oraz otwarcia postępowania restrukturyzacyjnego jest sąd rejonowy właściwy dla miejsca zamieszkania dłużnika będącego osobą fizyczną nieprowadzącą działalności gospodarczej, miejsca zamieszkania członka zarządu dłużnika będącego osobą prawną lub miejscowego właściwego dla siedziby dłużnika będącego osobą prawną".