Księga wieczysta to publiczny rejestr prowadzony przez sądy rejonowe, który zawiera informacje dotyczące praw i obciążeń związanych z nieruchomościami znajdującymi się na terytorium Polski. Księgi wieczyste mają na celu zapewnienie przejrzystości oraz bezpieczeństwa obrotu prawnego nieruchomościami. W księdze wieczystej można znaleźć informacje na temat właścicieli nieruchomości, służebności, hipotek, czy też ograniczeń w rozporządzaniu nieruchomością. Księgi wieczyste są prowadzone na podstawie ustawy z dnia 6 lipca 1982 r. o księgach wieczystych i hipotece (Dz.U. z 2021 r. poz. 1172, z późn. zm.).

W kontekście postępowań upadłościowych, oddłużeniowych oraz egzekucji komorniczej księgi wieczyste odgrywają kluczowe znaczenie. W przypadku ogłoszenia upadłości dłużnika posiadającego nieruchomości, syndyk upadłościowy może sprawdzić w księdze wieczystej informacje dotyczące tych nieruchomości, takie jak hipoteki czy inne obciążenia. To pozwala na właściwe ustalenie wartości majątku dłużnika oraz zabezpieczenie roszczeń wierzycieli.

W przypadku oddłużenia, w szczególności w postępowaniu układowym, dłużnik może, na przykład, zaoferować wierzycielom zabezpieczenie swoich zobowiązań poprzez ustanowienie hipoteki na swoich nieruchomościach. Księgi wieczyste umożliwiają weryfikację stanu prawnego nieruchomości, co jest istotne dla oceny ryzyka związanego z udzieleniem takiego zabezpieczenia.

Podczas egzekucji komorniczej, komornik może zajrzeć do księgi wieczystej, aby uzyskać informacje na temat nieruchomości dłużnika oraz ewentualnych obciążeń czy ograniczeń w rozporządzaniu tym majątkiem. Dzięki temu możliwe jest prawidłowe przeprowadzenie egzekucji oraz zabezpieczenie roszczeń wierzyciela poprzez zaspokojenie z wartości nieruchomości.

Przepisy prawne dotyczące ksiąg wieczystych znajdują się w ustawie o księgach wieczystych i hipotece. W szczególności art. 1 tej ustawy stanowi, że księgi wieczyste są rejestrem prowadzonym w celu ustalenia stanu prawnego nieruchomości. Inne przepisy związane z księgami wieczystymi można znaleźć także w Kodeksie cywilnym oraz w Kodeksie postępowania cywilnego. W Kodeksie cywilnym (Dz.U. z 2021 r. poz. 1529, z późn. zm.) zawarte są przepisy dotyczące praw rzeczowych, takich jak własność, służebność czy hipoteka, które mają bezpośredni związek z wpisami w księgach wieczystych. Na przykład, art. 232 § 1 Kodeksu cywilnego reguluje, że własność nieruchomości może być nabyta w drodze zasiedzenia, jeżeli osoba wpisana do księgi wieczystej jako właściciel nie zgłosi sprzeciwu w odpowiednim terminie.

W Kodeksie postępowania cywilnego (Dz.U. z 2021 r. poz. 1529, z późn. zm.) znajdziemy natomiast regulacje dotyczące postępowań sądowych związanych z wpisami do ksiąg wieczystych. Przykładowo, art. 5051 Kodeksu postępowania cywilnego stanowi, że sąd może na żądanie strony wydać postanowienie o tymczasowym zabezpieczeniu roszczenia poprzez wpis do księgi wieczystej, co może być istotne w przypadku dochodzenia roszczeń przez wierzycieli.

Ogólnie rzecz biorąc, księgi wieczyste są niezbędnym narzędziem dla prawników, komorników oraz osób związanych z postępowaniami upadłościowymi, oddłużeniowymi i egzekucyjnymi. Umożliwiają one dokładne ustalenie stanu prawnego nieruchomości oraz zabezpieczenie praw i roszczeń związanych z tym majątkiem. Dlatego też, znajomość przepisów dotyczących ksiąg wieczystych oraz umiejętność korzystania z tego rejestru są kluczowe dla efektywnego funkcjonowania w tych obszarach prawa.