Rzecznik patentowy to osoba posiadająca specjalistyczną wiedzę w zakresie prawa własności przemysłowej, która udziela porad, sporządza opinie, dokumenty i inne pisma, reprezentuje klientów przed organami ochrony własności przemysłowej, takimi jak Urząd Patentowy RP, a także przed sądami i innymi organami państwowymi w sprawach dotyczących patentów, wzorów przemysłowych, znaków towarowych i innych praw własności przemysłowej. Rzecznik patentowy musi być wpisany na listę rzeczników patentowych prowadzoną przez Prezesa Urzędu Patentowego Rzeczypospolitej Polskiej.

Przykład zastosowania rzecznika patentowego w kontekście upadłości, oddłużenia lub pomocy prawnej podczas egzekucji komorniczej może dotyczyć sytuacji, w której dłużnik posiada prawa własności przemysłowej, takie jak patenty czy znaki towarowe. W takim przypadku rzecznik patentowy może pomóc w analizie wartości tych praw i doradzić, jak najlepiej je zabezpieczyć, zrealizować lub sprzedać w celu spłaty długów wynikających z kredytu czy innych zobowiązań. Rzecznik patentowy może również reprezentować dłużnika w postępowaniach sądowych dotyczących sporów związanych z prawami własności przemysłowej, które mogą mieć wpływ na proces upadłości czy oddłużenia.

W polskim prawie, status i zakres działania rzeczników patentowych reguluje ustawa z dnia 11 kwietnia 2001 r. o rzecznikach patentowych (Dz. U. z 2001 r. Nr 49, poz. 508, ze zm.). W szczególności, art. 1 ust. 1 tej ustawy określa, że "rzecznik patentowy wykonuje zawód polegający na udzielaniu pomocy prawnej w sprawach wynikających z przepisów o ochronie wynalazków, wzorów użytkowych, wzorów przemysłowych, znaków towarowych, oznaczeń geograficznych oraz topografii układów scalonych".

W praktyce, rzecznik patentowy może odgrywać kluczową rolę w procesach związanych z upadłością, oddłużeniem czy egzekucją komorniczą, gdyż dzięki swojej specjalistycznej wiedzy i doświadczeniu jest w stanie odpowiednio ocenić wartość praw własności przemysłowej oraz zapewnić optymalną ochronę interesów dłużnika oraz jego wierzycieli.