Samorząd terytorialny to jedna z podstawowych form organizacji życia społecznego w Polsce, która umożliwia mieszkańcom udział w sprawowaniu władzy publicznej na lokalnym poziomie. Jego zadaniem jest realizacja zadań publicznych na rzecz społeczności lokalnych oraz ochrona i promowanie ich interesów. Zgodnie z Konstytucją Rzeczypospolitej Polskiej z dnia 2 kwietnia 1997 r. (Dz. U. 1997 nr 78 poz. 483), samorząd terytorialny obejmuje jednostki takie jak gminy, powiaty i województwa. Przepisy dotyczące funkcjonowania samorządu terytorialnego zawarte są w Ustawie z dnia 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (Dz. U. 2001 nr 142 poz. 1591, ze zm.), Ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie powiatowym (Dz. U. 1998 nr 91 poz. 578, ze zm.) oraz Ustawie z dnia 5 czerwca 1998 r. o samorządzie województwa (Dz. U. 1998 nr 91 poz. 576, ze zm.).

Samorząd terytorialny niejednokrotnie uczestniczy w procesach związanych z upadłością, oddłużeniem lub pomocy prawnej w trakcie egzekucji komorniczej, zwłaszcza w sytuacji, gdy jednostka samorządu terytorialnego lub jej mieszkańcy stają się stronami takich postępowań. Wówczas samorząd może, na przykład, udzielać porad prawnych lub zabezpieczyć środki finansowe na spłatę długów mieszkańców związanych z kredytem czy długiem publicznym.

Przepisy regulujące te zagadnienia obejmują m.in. Kodeks postępowania cywilnego oraz Ustawę z dnia 29 sierpnia 1997 r. o komornikach sądowych i egzekucji (Dz. U. 1997 nr 133 poz. 882, ze zm.), która zawiera zasady wykonywania czynności egzekucyjnych przez komornika sądowego oraz tryb egzekucji długów.

Na przykład, gdy samorząd terytorialny zaciągnął kredyt na realizację inwestycji publicznych, ale nie jest w stanie spłacić długu, może wystąpić o pomoc prawną w celu uzyskania restrukturyzacji długu lub wypracowania innego rozwiązania mającego na celu spłatę zobowiązań. W takich sytuacjach, organy samorządowe są zobowiązane do współpracy z wierzycielem i komornikiem w celu opracowania planu spłaty długu i zapewnienia prawidłowego funkcjonowania jednostki samorządowej.

W przypadku, gdy dług zaciągnięty przez samorząd terytorialny nie zostanie spłacony, komornik może wszcząć postępowanie egzekucyjne w celu wyegzekwowania należności. W takiej sytuacji organy samorządowe są zobowiązane do współpracy z komornikiem, który może prowadzić egzekucję z majątku jednostki samorządu terytorialnego, np. z nieruchomości czy środków finansowych. Oczywiście, egzekucja może być prowadzona tylko w ramach przepisów prawa, a komornik jest zobowiązany do uwzględnienia zasady proporcjonalności oraz ochrony interesów osób trzecich.

W niektórych przypadkach samorząd terytorialny może również udzielać pomocy prawnej swoim mieszkańcom, którzy zaciągnęli chwilówki czy inne zobowiązania, które prowadzą do problemów finansowych i egzekucji komorniczej. Wówczas, samorząd może prowadzić działania informacyjne, edukacyjne oraz wspierać działania instytucji pomocy prawnej dla mieszkańców. Współpraca między samorządem a komornikami oraz innymi instytucjami może być kluczowa dla skutecznego rozwiązania problemów dłużników, a także dla utrzymania stabilności finansowej jednostki samorządu terytorialnego.

Warto zaznaczyć, że samorząd terytorialny, jako organ publiczny, ma również obowiązek monitorowania sytuacji finansowej jednostki oraz sprawowania kontroli nad jej wydatkami i zobowiązaniami. Dlatego działania związane z upadłością, oddłużeniem i egzekucją komorniczą na terenie jednostki są ściśle powiązane z funkcjonowaniem samorządu terytorialnego, który musi dążyć do zapewnienia prawidłowego i zrównoważonego rozwoju na swoim terenie oraz do ochrony interesów swoich mieszkańców.